Pedijatrija

ПЕДИЈАТРИЈА

Клучни термини

Децата не се мали возрасни
Деталите околу пациентите како возраста, тежина и големина мораат да бидат точни за да се обезбеди соодветна доза
Тежината и големината на пациентите може да се смени за многу мал период
Фармакокинетските промени во детството се важни и имаат значајна улога при поднесувањето на лековите и мораат да се земат во предвид кога се одредува режим на дозирање за детето.
Достапноста на лековите не гарантира и соодветна терапија при употреба кај деца
Употрбата на нелиценциран лек во терапијата кај деца не е нелегална иако мора да се осигура точниот лек и правилната доза на истиот.

Педијатријата е гранка на медицината која се занимава со развојот, болестите и промените кај децата. За многу цели се јавило потреба од поделба на детството на следниве периоди:
Неонатален период: првите 30 дена од животот
Инфантилен период: од првиот месец до првата година
Детство: од првата до дванаесеттата година

Во однос на дозирањето, децата постари од 12 год. се класифицирани во адолесценти. Британската асоцојација на педијатрите (BPA), предложила поделба на детството на следниве периоди:
Неонатален период: првите 30 дена од животот
Инфантилен период: од првиот месец до втората година
Детство: од втората до дванаесеттата година (за децата помлади од 6 години потребни се дополнителни формулации)
Адолесценција: од дванаесеттата до осумнаесеттата година

Ваквата поделба е со цел да ги рефлектира биолошките промени и во иднина истата би била употрбувана како стандардна поделба.
Инфантилниот период и детството претставуваат периоди на рапиден раст и развој. Различните органи, телесните системи и ензими почнуваат да ги поднесуваат лековите во различно време и претставуват предизвик за оние кои специјализираат педијатрија, почнувајќи од дозирањето, формулацијата на лековите и одговорот на организмот кон лековите низ детството. Во споредба со возрасните, употребата на лековите кај децата не е доволно испитана и постои ограничена листа на лиценцирана терапија со лекови кај истите.




ДИСПОЗИЦИЈА НА ЛЕКОВИ
Фармакокинетски фактори

При употребата на соодветна и рационална терапија есенцијално е да се разбере различната диспозиција на лековите. При третманот на пациент потребно е да се земат во предвид сите фактори кои влијаат на диспозицијата на лековите, бидејќи многу често нивната комбинација ја резултира различната диспозиција.

Абсорбција
Орална абсорпција. Процесот на орална абсорпција на одредени препарати најчесто зависи од времето на патување на одреден лек низ гастричната и интестиналната регија, pH на овие регии и содржината во истите. Болест, терапевтска интервенција како назо-гастрична аспирација или терапија со лекови истотака влијаат на оралната абсорпција. После втората година од животот се јавува и зголемување на изнесот на гастрична киселина, кое во однос на килограм телесна маса е приближно или еднакво со тоа на возрасните, додека времето на тотално празнење се достигнува само на возраст од 6 месеци.
Одредени испитувања правени биле правени за да се испита поврзаноста на абсорпцијата и возраста на единката која го зема лекот. Имено во овие студи биле вклучени лекови од групите на сулфонамиди, дигоксин и барбитурати. Резултатите покажале дека абсорпцијата на ваквите лекови кај постарите деца е побрза, слична на таа кај здрави адулти, за разлика од бебињата каде што оралната абсорпција на лековите била бавна. Разликите во однос на абсорпцијата ќе се воспостави дека се минорни во однос на разликите помеѓу возраста, дистрибуцијата на лекови и екскрецијата.

Интрамускулна абсорпција. Абсорпцијата кај бебињата и малите деца после давање на интрамускулната инјекција (IM) е значително побрза отколку кај новороденчиња, а тоа е поради зголемената циркулација во мускулниот регион. Од практична причина, за да се избегне болка, потребно е употребата на IM да е само во крајни случаеви.

Интраосеална употреба. Корисна е во случаеви кога интравенозна употреба не лековите е оневозможена од различни причини. Како посебна причина за ваквото аплицирање на лековите е педијатриската срцева пауза (cardiac arrest), каде има потреба од брза реакција. Аплицирањето на лековите оди со помош на специјална игла со која се влегува директно во коскената срцевина на подколеничната коска (tibia). Постои разлика помеѓу срцевината кај деца помали од 5 години и кај постари и возрасни. Имено, кај помалите деца срцевината е силно васкуолизирана и црвена, а додека кој постарите деца и возрасни, васкуолизацијата е помала и таа има жолта боја. Ваквата апликација на лековите се смета дека е еквалилентна на интравенозната и затоа често и се употребува.

Топикална абсорпција. Најнови истражувања во насока на абсорпција на лекови преку кожата водат кон зголемување на ваквиот начин на апликација. Пример за ова е транс-дермалната употреба на формулации на hyoscine hydrobromide во обид да се спречи зачестеното лигавење на малите деца. Перкутаната абсорпција, која е индиректно поврзана со дебелината на stratun corneum, а директно со хидратацијата на кожата, е значително поголема кај новороденчиња и бебиња отколку кај возрасните. Поради ваквата брза абсорпција, лекови кои содржат prilocaine и lignocaine (Emla), не се препрачливи за перкутана апликација кај деца помали од една година поради можното предизвикување на метаемаглобинемија.

Ректална абсорпција. Употребта на ректална апликација на лековите во Велика Британија е поретка за разлика од другите европски држави. Позитивна е во случаеви каде пациентите повраќаат или кај бебиња на кои што не може да им се даде лекот орално. Механизамот на абсорпција највероватно е сличен на таа во погорните (гастрични и интестинални) дигестивни делови и покрај разликите во pH, површината, содржината на течностите. Брзата абсорпција на одредени лекови преку ректумот може де биде од голема важност. Примр за ова е уптребата на раствор на ректален дијазепам, кој експресно се абсорбира, го прекинува нападот на епилепсија и дава екстра време за родителите безбедно го пренесат бебето во клиника.

Дистрибуција
Постои група на фактори кои ја детерминираат дистрибуцијата на лековите во организмот, и истите се менуваат со стареењето. Такви се: Градбата на телото, васкуларната перфузија, ткивно-врзувачките својства и степенот на врзување на плазма протеините.
Процентуално, вкупната телесна вода како и екстрацелуларниот волумен се намалуваат со стареењето (табела 8.1).

Возраст
Вкупна телесна вода
(%)
Екстрацелуларна течност
(%)
Новороденче
Трет месец
Прва година
Возрасен
80
75
60
60
45
30
25
20

Табела 8.1 Процент на волумен на екстрацелуларна течност и вкупно количество на вода во однос на масата на телото.

Поради ваквата појава, лекови кои се рестворливи во вода, како аминогликозиди, се препорачуваат во поголеми дози (mg/kg телесна маса) кај новороденчиња отколку кај постари деца за да се постигне слична концентрација на плазмата (на пр. 3mg/kg телесна маса доза на гентамицин споредено со 2.5mg/kg телесна маса кај поголеми деца и 1.5mg/kg телесна маса кај возрасни).

Врзување за протеин. Покрај нормалната pH на крвта, слободните масни киселини и билирубини кај новороденчињата, врзувањето за плазма протеините е редуцирано поради ниските концентрации на албумините и глобулините. Се смета дека моќта на врзување со плазма протеините се подобрува после третата година за кисели лекови и помеѓу 7-12 година за базични лекови.


Метаболизам на лекови
После раѓањето поголем број на ензимски системи одговорни за метаболизамот на лекови се отсутни или ги има во значително редуцирани количини во споредба со тие кај возрасните, и истите созреваат во различно време. Редуцираниот капацитет за метаболичка деградација после пораѓајот, силно се зголемува кај постарите новороденчиња и малите деца. На возраст од 1-9 години клиренсот на одредни лекови е поголем отколку кај возрасните, како теофилинот, фенитоинот и карбамазепинот. Токму поради за да се постигне плазма концентрации слични со тие на возрасните, децата имат потреба од поголема доза (mg/kg на телесна маса) од возрасните (табела 8.2).

Возраст
Дозирање (mg/kg/на ден)
1-9
9-12
12-16
Возрасен
24
20
18
13

Табела 8.2 Дозирање на теофилин кај деца постари од една година


Ренална екскреција
Анатомскатаи физиолошката неразвиеност на бубрезите кај новородени, го ограничува капацитетот за ренална екскреција. На 3-6 месечна возраст, гломеруларната филтрација е помала отколку таа кај возрасните, но може делумно да се компензира преку релативно поголема редукција на тубуларната реабсорпција. Тубуларната функција созрева подоцна од процесот на филтрација. Генерално, целосно созревање на гломеруларната и тубуларната функција е целосно достигната на возраст од 6-8 месеци. После 8 месеци од раѓањето, реналната екскреција е иста како и таа кај возрасните. Промените во реналниот клиренс на дикоксинот претставува многу добар пример за созревањето на реналната функција. Полу- животот на дигоксинот е 20-70 часа во организмот на новороденчиња до 2 месеци, и рапидно се намалува во наредните 16 месеци т.е достигнува од 12-42 часа кај деца помеѓу 2-18 месеци.

Останати фактори
Покрај возраста како факто, при диспозицијата на лековите како фактори се јавуваат и нутрицискиот фактор и присуството на болест. Висок плазматичен клирес за антибиотиците како пеницилини и аминогликозиди се јавувал кај деца со цистична фиброза, зголемена елиминација на Frusemid била забележана кај деца со нефротичен синдром, продолжена елиминација на Frusemid се јавува кај деца со конгестивни кардијални маани. Изменети протеински врски се јавуваат при хепатични заболувања, нефротични синдроми, малнутриција и срцеви маани.


ТЕРАПИЈА СО ЛЕКОВИ КАЈ ДЕЦА
Дозирање

Децата не треба да се гледаат како мали возрасни, но и покрај тоа педијатрите често ја одредуваат дозата кај децата одземајќи или редуцирајќи ја таа од возрасните. Наместо ова подобро е педијатрите да се консултираат со Vade mecum и според кој ќе видат за искуствата при употреба на одреден лек во одредена доза. Многу формули и дози се пресметани според тежината и годините на децата кои се употребени за пресметување на дозите од возрасните. Покрај возраста и тежината на децата постои и уште еден многу важен параметар кој кореспондира или е поврзан со телесната површина (Body surface area- BSA).
Телесната површина може да биде пресметана со користење на следнава равенка:

Висина (cm) x Тежина (kg)
Телесна површина (BSA) = ________________________

3600
Децата помали од 1 година, пропорционално имаат поголема телесна поршина од останатите возрасни групи. Поради ова во онкологија, каде телесната површина рутински користена, дозирањето главно се базира според масата, а не според телесната површина, поради тоа што постојат практични проблеми при одредувањето на дозата во однос на телесната површина. Формулата со употреба на телесната површина се користи за да се продуцира процентуален метод т.е давање процент на возрасната доза потребна на различна возраст и големина. (Табела 8.3)

Возраст Средна тежина за возраста Процент на возрасна доза
Ib kg
Новородено 7.7 3.5 12.5
2 месеци 10 4.5 15
4 месеци 14 6.5 20
1 година 22 10 25
3 години 33 15 33.3
7 години 50 23 50
10 години 66 30 60
12 години 86 39 75
14 години 110 50 80
16 години 128 58 90
Возрасни 150 68 100


Табела 8.3 процент на возрасната доза потребна на различна возраст и големина.

При селектирање на методот на дозирање истотака треба да се земе во предвид и терапевтскиот индекс. За агенси со слаб терапевтски индекс како на пример цитотоксични агенси, за кои што постојат препораки и се цитирани на квадратен метар, дозирањето мора да се пресмета врз однос на телесната површина. Спротивно на ова, кај агенси со висок терапевтски индекс, како пенецилин, дозирањето е врз основа на староста на пациентот. Помеѓу овие два екстремни случаеви постојат и други кај кои најчесто дозирањето се пресметува во миллиграми на килограм телесна тежина и ваквото пресметување е најзастапено. Било кој метод да се употреби потребна е еластичност при дозирањето посебно ако има несакани ефекти врз организмот.
Важно е да се напомене дека во наведените методи за пресметување на дозата, не се вклучувени промените во интервалот на дозирање кои може да се потребни поради промени во клиренсот на лековите поврзан со возраста. Доколку е возможно, препорачливо е да се врши мониторинг на употребата на терапијата за да се потврди соодветноста на дозата.

ИЗБОР НА ПРЕПАРАТОТ

Изборот на препаратот и неговата формулација зависат од типот на апликација, возраста на детето, достапноста на препаратите, друга пропратна терапија и евентуално присуство на болест.

Орална апликација
Оралната апликација е најубедлива, но во случаеви со некооперативни деца е невозожно да се ослониме на ваквиот начин на апликација на лековите. Безбедна и ефективна терапија бара точност и прецизност при дозирањето што во овај случај и не е баш карактеристика. Генерално, течната терапија се користи кај деца до 5 години, но не исклучена можноста за употреба на цврсти формулации. Некои лекови содржат состојки како алкохол, пропилен гликол, бои и други, кои можат да бидат многу непријатни за децата при лекување на одредени болести. Осмолалноста и тоналитетот може да се јават како важни фактори; некротизирачкиот ентероколит (пореметување често забележано за време неонеталниот период) е поврзан со високо-осмолална диета и истотакви фармацевтски препарати. Препарати без шеќер се често одбегнувани кај деца дијабетичари, а пак обратно кај деца со дентален кариес но и во двата случаеви мора да се внимава при изборот на замена на сахарозата. Вештачките слатки агенси, како аспартам, мора да се избегнуваат кај деца со присутна фенилкетонурија поради присуството на фенилаланин. Останати компоненти како сорбитол и глицерол можеби не се поврзани со дентален кариес но дадени во големи дози може да предизвикаат дијареа.
Одредени раствори кои се обично се даваат како инекции може да се дадат орално при што треба да се обрне внимание на концентрациите и pH на лековите. Прашаци може да се дадат, но вообичаен проблемтука би била лактозата за која одреден број на новороденчиња се со вродена лактозна интолеранција или лактозна интолеранција добиени како резултат на гастроинтестинални заболувања.
Родителите мора да се обесхрабрат да не им ги даваат лековите на децата во храната и тоа најчесто поради фактот дека во случај да детето не ја земе целата храна (каде што би бил растворен лекот), паралелно нема да је земе и целата доза од истиот. Истотака родителите не би требало да им ги дробат цврстите лекови посебно препаратите со продолжено- ослободување.


Ректална апликација
Иако ректалната апликација на лековите може да биде корисна, истата е ограничена за одредени лекови или пак за одредени дози на лековите.
Кога оралната и ректалната апликација станат несоодветни тогаш неизбежна е парентералната апликација на лекот.

Парентерална апликација
Интрамускулната апликација на лекови кај мали деца треба да се избегнува. Истото важи и за интравенската апликација поради честата лигвификација (давање течности во поголема мера). Градуирани комори се користат при давање на интравенската терапија се со цел да се избегне лигвификацијата.
Парентералните продуцти се истотака поврзани и со други проблеми во педијатриската терапија. Имено, при растварање на голем број прашкасти лекови и додавање на дополнителна терпија на истите, често пати се добива поголем волумен од растворот, што би значело дека концентрацијата на лекот во него е помала отколку што би требало. Најчесто кај новороденчиња со флуидни рестрикции растворот со лекот лесно може да ја премине максималната количина на течност која истите смеат да ја добијат. Вакви проблеми се јавуваат поради тоа што се работи со минорни дози. Поради ова и други ефекти најчесто се оди на акомодација на друга терапија и алтернативна апликација на лековите.
Бавниот тек на примањето на инфузиони раствори е секогаш на прво место. Неодложно е примањето на ваквата терапија да трае долго и до неколку часа кај новороденчиња, такашто брзината на текот на терапијата ќе се адаптира на метаболизмот на организмот и на лекот.
Задржувањето на лековите во инфузионите системи може да биде проблем и тоа посебно при примање на мали дози од одреден лек. Токму поради ова се користат системи кои минимално го задржуваат растворот со лекот во системот.
Аналогно на оралната аплкација, давање на поголеми дози е честа појава и при парентералната апликација кое нормално резултира со несакани ефекти. Бензил алкохол, полисорбати и пропилен гликол се уптребувани агенси кои често пати кај децата даваат несакани ефекти од типот на: метаболна ацидоза, промени во осмолалноста на серумот, депресија на централниот нервен систем, респираторна депресија, срцева аритмија и cardiac arrest.
Многу клиники развил свои централни интравенозни сервиси (CIVAS), кои имале за функција да произведуваат готови дозирани инфузиони раствори кои биле прецизно и стерилно обработени. На овој начин се прецзира дозирањето т.е се намалува ризикот од погрешно дозирање и со тоа полесно се воспоставува контрола врз болестите кај малите деца.

Пулмонарна апликација
Употребата на инхалациони аеросоли во терапијата на малите деца може да биде проблематична поради потребната координација. Посебните уреди кои се активираат при вдишување и ослободуваат аеросолот го олеснуваат процесот.



МОНИТОРИНГ ПАРАМЕТРИ

Оние кои работат како педијатри мораат ди ги знаат виталните функции на малите деца (табела 8.4)

Возраст
____________________________
<1 год. 2-5 год. 5-12 год.

Срцева фрекфенција 120-140 100-120 80-100
Крвен притисок 70-90 80-90 90-110
Респираторна фрекфенција 90 80 80

Табела 8.4 Педијатриски витални функции

Истотака треба да се запазат и хематолошките и биохемиските параметри (табела 8.5).

Новороденче Дете Возрасен
Албумин (g/L) 24-48 30-50 35-55
Билирубил (μmol/L) < 200 <15 < 17
Калциум (mmol/L) 1.8-2.8 2.15-2.7 2.20-2.55
Хлориди (mmol/L) 95-110 95-110 95-105
Креатинин (μmol/L) 28-60 30-80 50-120
Хемоглобин (g/dL) 18-19 11-14 13.5-18 (кај мажи)
12-16 (кај жени)
Хематокрит 0.55-0.65 0.36-0.42 0.4-0.45 (кај мажи)
0.36-0.44 (кај жени)
Магнезиум (mmol/L) 0.6-1.0 0.6-1.0 0.7-1.0
Фосфати (mmol/L) 1.3-3.0 1.0-1.8 0.85-1.4
Калиум (mmol/L) 4.0-7.0 3.5-5.5 3.5-5.0
Натриум (mmol/L) 130-145 132-145 135-145
Уреа (mmol/L) 1.0-5.0 2.5-6.5 3.0-6.5
Леукоцити (x 109/L) 6-15 5-14 3.5-11

Табела 8.5 Биохемиски и хемолошки референци


Одредување на бубрежната функција

Неколку формули и номограми, како таа на Cockcroft и Gault, се достапни за пресметување и проценување на бубрежната функција кај возрасни, но истите неможат да се користат кај педијатриската популација. Употребата на равенката по Traub и Johnson обезбедува едноставна проценка на креатинскиот клиренс за возраст од 1-18 години.

42 x висина (cm)
Креатински клиренс = _________________________
(ml/min/1.73m2)
серум креатинин (mmol/L)
Несакани ефекти при употреба на лековите (ADR)

Постојат мал број на формални испитувања во врска со појава на несакани ефекти од лековите (ADR) кај мали деца. Појавата на ADR се зголемува со возраста со исклучок на неонаталниот период каде истотака ADR се зголемени. Се смета дека новороденчињата се подлежат на ADR поради неколку фактори и тоа: зголемената пермеабилност на мозочната бариера, продолежена рецепторна сензитивност и намален клиренс споредено со поголемите деца.
Појавата на ADR кај деца после неонаталниот период е намалена во однос на повозрасните и симптомите се атипични: дисколорација на забите со тетрациклини, супресија на растот со кортикостероиди кај деца во предпубертетен период и 25% од децата третиррани со фенобарбитон пројавувале парадоксална хиперактивност.Причините за ова се непознати и не се поврзани со промената на фармакокинезата.
Погрешна терапија е најчеста причина за појавата на несакани ефекти кај малите деца, во САД 100-150 деца годишно умираат како резултат на погрешна терапија, а сигурно и во останатите земји во светот постојат вакви случаеви. Можноста за погрешна терапија кај мали деца е поголема отколку кај возрасните, постојат многу причини за тоа: проблеми при ресметување на дозата, недостаток на стандарди за дозирање поради брзата промена во масата, возраста и справувањето со лековите, недостаток од детска терапија и др. Пријавувањето и превенцијата на давање на погрешна терапија кај мали деца е важен аспект во улогата на педијатриските фармецевти.

ЛИЦЕНЦИРАЊЕ ЛЕКОВИ ЗА ДЕЦА

Сите пазари за лекови во Велика Британија мора да имаат одобрение за лиценциран продукт (PL) под дејство на Медицинскиот Акт од 1968 год. или Маркетиншка Авторизација (MA), пратејќи ги останатите европски држави. Целта на лиценцирањето на лековите е за да се докаже за нивна безбедност, квалитет и ефикасост. Евиденцијата во В. Британија ја врши Агенцијата за Медицинска Контрола (MCA) со независен совет од Комитетот за безбедност на лековите (CSM) и Медицинската Комисија.
Многу лекови одобрени од PL и MA за возрасни, не се одобрени за употреба од страна на децата, а тоа најчесто поради контраиндикациите и мерките за претпазливост кои компаниите производители ги предлагаат. Употребата на лекови кои не се стрикно препорачани за деца може да се одобри доколку има дополнителни податоци за препаратот, а во отсуство треба да се избегне поради можна појава на несакани ефекти.
Спротивно на претходното постојат леково кои не се лиценцирани во една држава и токму поради тоа се избегнува нивната употреба и покрај тоа што за голем дел се работи за одлични, докажани и проверени препарати од компанијата која ги произведила. Во вакви случаеви ако педијатарот би се одлучил за некој ваков лек и покрај неговата сигурност во препаратот мора да се консултира со родителите за да се има одобрение за употреба на препаратот-ите.
КОНСУЛТАЦИИ И ЖАЛБИ

Многу професионални здраствени работници при давање на терапија се консултираат само со родителите, а не и со децата. Голем број на испитувања докажале дека активното вклучување на децата во нивната терапија е идеално на возраст од 8-10 години. Најчест проблем во овај случај е тоа што децата не би разбрале тоа што им се кажува, а посебно ако е во пишана форма. Истотака на најголем број од медикаментите пишува “забането за деца” кое дополнително го отежнува процесот на активно вклучување на децата во одредувањето и примањето на терапијата. Затоа во вакви случаеви улогата на родителите е многу значајна затоа што тие би биле мостот кои би ги поврзал децата со педијатрите и трапијата која би ја примиле.
Родителите мораат да бидат сериозни при презентацијата на терапијата и при нејзинота употреба од своите деца. Убедувањето за навремено земање на истата како и важноста од тоа би значело и сигурен лек. Обично кај најмалите периодот на будност е краток и би морал да се искористи за давање на терапијата, во спротивно нема да се постигне саканиот ефект од терапијата. Кај поголемите деца навременото земање на лековите може да се прекрши поради наставата во училиштата. Децата може да не сакаат да ја земат препишаната терапија.


Училишна медицина

Децата кои примаат одредна терапија може за време на опоравувањето да посетуваат школо. Друга група на деца, со хронични заболувања (астма, епилепсија), може да примаат терапија и за време на школските часови. Одредена итност бараат случаеви каде учениците се на екскурзија или на патување и поради храна или алергија на други агенси дојде до појава на анафилактичен шок, силен напад на астма и др. Постои разбирлива контроверзност околу тоа дали да се зема терапија на училиште и покрај тоа што лековите се добро заштитени (од влага и нечистотија), и персоналот кој што работи е одлично подготвен, сепак се смета дека одредени апликации (давање на ректален дијазепам или адреналински инјекции) создаваат одредени недоразбирања кај наставниците. Училиштата мора да имаат јасна политика околу овој проблем. Одговорните ученици можат сами да земат од лекот (инхалација со salbutamol или tetrabutaline при астма), а училиштата мораат да имаат резерви од овој тип на лек за во случај на недостаток да помогнат на учениците. Употребата на лекови со продолжено ослободување може да е поскапа но се избегнува моментот на земање на терапија за време на часовите.
Деца со тешки, хронични болести би требало да посетуват специјални училишта каде што наставниците се специјално обучени за справување со учениците (во момент на итност).
Фармацевтите мораат да се грижат за состојбата на лековите и постојано да ги едуцираат лекарите и наставниците по однос на давање на терапијата кај децата.
Краток заклучок за факторите кои влијаат на изборот на апликација и интервал на давање на лекот кај педијатриски пациенти- деца е покажан на табела 8.6.

Фактори
Коментари

1. Возраст/тежина/
телесна површина;






2. Прилагодување на
соодветната доза;



3. Прилагодување на
најсоодветниот инервал;



4. Прилагодување на
аплицирањето на лекот
при здрава состојба или
при појава на болест и
достапни
препарати и формулации;

5. Размислување за
очекуваните резултати и
мониторинг параметрите

6. Интеракции

7. Consideration

8. Анализа


Дали тежината е содветна на возраста? Ако не е да се потврди разликата. Дали намлување телесната тежина може да се објасни со присуство на болест, како на пример невролошки пореметувања? Дали има потреба да се пресметува дозата во однос на телесната површина (цитотоксична терапија)? Поради можната брза промена на висината и тежината кај мали деца потребно при секое одредување на терапија да се измери телесната површина.

Возраста/тежината на детето може да има важна улога во фармакокинетскиот профил на лекот и начинот на кои се справуваат со лекот. Истотака присуството на болест може да влијае на дозата и интервалот на кој лекот ќе се даде.

Најголем проблем при детската терапија би бил интервалот на давање на лекот и тоа најчесто поради малата будност на децата. Малите деца се будни помалку од 12 часа и мора да се размислува да во тоа време се даде терапијата или во крајни случаеви да се разбуди детето. Истотака како опција стојат и лекови со продолжено дејство.

Некои препарати бараат алтернативни начини на апликација или алтернативни дозирања. Одреден број на препарати иако доста присутни не се употребливи во одредени случаеви и токму поради тоа потребна е и нивна замена, пример за ова е и избегнувањето на аспартамот кај деца со фенилкетонурија поради фенил аланинот.



Дали нормалниот фармакокинетски профил е различен кај деца?
Дали постојат некои специфични, дали има некои штетни појави кои што треба да се следат?



Интеракции помеѓу лековите кај деца се истотака важни како и кај возрасните. Истотака важна интеракција кај децата е лек-храна, а посебно лек-млеко, кај бебиња кои имаат околу 5-6 млечни оброци на ден.

Дали лекот е лиценциран? Ако не е фармацевтот мора да има дополнителни причини и ресурси зошто би го користел тој лек.

Табела 8.6 Фактори кои треба да се замат во предвид при селектирањето на дозата и начинот на апликација на лекот за педијатриски пациент











ЛИТЕРАТУРА

Advanced Life support Group 1993 Advanced paediatric life support-the practical approach. BMJ, London

Department of health 1996 Immunisation against infectious disease. HMSO, London

Gellis S S, Kagan B M 1990 Current paediatric therapy 13. W B Saunders, Philadelphia

Goodchild M C, Dodge J A 1989 Cystic fibrosis- manual of diagnosis and management, 2nd edn. Bailliere Tindall, London

Joint working party of the British paediatric Association and the Association of the British Pharmaceutical Industry 1996 Licensing medicines for children. BPA, London

Jordan S C, Scott O 1989 Heart disease in paediatrics, 3rd edn. Butterworth, London

Levin D L, Morriss F C 1990 Essentials of pediatric intensive care. Quality Medical Publishing, St. Louis Mowart A P 1994 Liver disorders in childhood, 3rd edn. Butterworth- Heinemann, Oxford

Nelson W E 1996 Textbook of pediatrics, 15th edn. W B Saunders, Philadelphia

Pinkerton C R, Cushing P, Sepion B 1994 Childhood cancer management- A practical handbook. Chapman and Hall, London

Postlethwaite R J 1994 Clinical paediatric nephrology, 2nd edn. Butterworth- Heinemann, Oxford


Useful dosage reference sources in paediatrics

Insley J 1990 A pediatric vade-mecum, 12th edn. Edward Arnold, London

Lewisham and North Southwark Health Authority 1994 Paediatric formulary, 3rd edn. Lewisham and North Southwark Health Authority, London

Royal Liverpool Children’s Hospital 1994 Alder Hey book of children’s doses, 6th edn. (with amendments 1996). Royal Liverpool Children’s NHS Trust, Liverpool